80. kafli - Steinarr beitti land Þorsteins.

Önundr sjóni bjó at Ánabrekku, þá er Egill bjó at Borg. Önundr sjóni átti Þorgerði, dóttur Bjarnar ins digra af Snæfellsströnd. Börn þeira Önundar váru þau Steinarr ok Dalla, er átti Ögmundr Galtason, þeira synir Þorgils ok Kormákr. Ok er Önundr gerðist gamall ok sýndr lítt, þá seldi hann af hendi bú. Tók þá við Steinarr, sonr hans. Þeir feðgar áttu auð fjár. Steinarr var allra manna mestr ok rammr at afli, ljótr maðr, bjúgr í vexti, fóthár ok miðskammr. Steinarr var uppivöðslumaðr mikill ok ákafamaðr, ódæll ok harðfengr, inn mesti kappsmaðr.

Ok er Þorsteinn Egilsson bjó at Borg, þá gerðist þegar fátt um með þeim Steinari. Fyrir sunnan Háfslæk liggr mýrr, er heitir Stakksmýrr. Standa þar yfir vötn á vetrinn, en á várit, er ísa leysir, þá er þar útbeit svá góð nautum, at þat var kallat jafnt ok stakkr töðu. Háfslækr réð þar landamerkjum at fornu fari. En á várum gengu naut Steinars mjök á Stakksmýri, er þau váru rekin útan at Háfslæk, en húskarlar Þorsteins vönduðu um. Steinarr gaf at því engan gaum, ok fór svá fram it fyrsta sumar, at ekki varð til tíðenda.

En annat vár, þá helt Steinarr beitinhi, en Þorsteinn lagði þá í umræðu við hann ok ræddi þó stilliliga, bað hann Steinar halda beit búfjár síns, svá sem at fornu hafði verit. Steinarr segir, at fé myndi ganga þar, sem þat vildi. Hann ræddi um allt heldr festiliga, ok skiptust þeir Þorsteinn við nökkurum orðum. Síðan lét Þorsteinn hnekkja nautunum út á mýrar yfir Háfslæk, ok er Steinarr varð þess varr, þá fekk hann til Grana, þræl sinn, at sitja at nautunum á Stakksmýri, ok sat hann þar alla daga. Þetta var inn efra hlut sumars. Beittust þá upp allar engjar fyrir sunnan Háfslæk.

Nú var þat einn dag, at Þorsteinn hafði gengit upp á Borg at sjást um. Hann sá, hvar naut Steinars fóru. Hann gekk út á mýrar. Þat var síð dags. Hann sá, at nautin váru þá komin langt út í holtasundit. Þorsteinn rann út um mýrarnar, ok er Grani sá þat, þá rak hann nautin óvægiliga, til þess er þau kómu á stöðul. Þorsteinn kom þá eftir, ok hittust þeir Grani í garðshliðinu. Þorsteinn vá hann þar. Þat heitir Granahlið síðan. Þat er á túngarðinum. Þorsteinn hratt garðinum ofan á Grana ok hulði svá hræ hans. Síðan fór Þorsteinn heim til Borgar, en konur þær, er til stöðuls fóru, fundu Grana, þar er hann lá. Eftir þat fóru þær heim til húss ok sögðu Steinarí þessi tíðendi. Steinarr leiddi hann uppi í holtunum, en síðan fekk Steinarr til annan þræl at fylgja nautunum, ok er sá eigi nefndr. Þorsteinn lét þá sem hann vissi eigi um beit, þat sem eftir var sumarsins.

Þat varð til tíðenda, at Steinarr fór inn fyrra hlut vetrar út á Snsefellsströnd ok dvalðist þar um hríð. Steinarr sá þá þræl, er Þrándr hét. Hann var allra manna mestr ok sterkastr. Steinarr falaði þræl þann ok bauð til verð mikit, en sá, er átti þrælinn, mat hann fyrir þrjár merkr silfrs ok mat hann hálfu dýrra en meðalþræl, ok var þat kaup þeira. Hann hafði Þránd með sér heim.

Ok er þeir kómu heim, þá ræðir Steinarr við Þránd: “Nú er svá til farit, at ek vil hafa verknað af þér. Er hér skipat áðr til verka allra. Nú mun ek verk fyrir þik leggja, er þér er lítit erfiði í. Þú skalt sitja at nautum mínum. Þykkir rnér þat miklu skipta, at þeim sé vel til haga haldit. Vil ek, at þú hafir þar engis manns hóf við nema þitt, hvar hagi er beztr á mýrum. Má ek eigi á manni sjá, ef þú hefir eigi til þess hug eða afl at halda til fulls við einn hvern húskarl Þorsteins.”

Steinarr seldi í hendr Þrándi öxi mikla, nær álnar fyrir munn, ok var hon hárhvöss.

“Svá lízt mér á þik, Þrándr,” segir Steinarr, “sem eigi sé sýnt, hversu mikils þú metr goðorð Þorsteins, ef þit sjáizt tveir á.”

Þrándr svarar: “Engan vanda ætla ek mér á við Þorstein, en skilja þykkjumst ek, hvert verk þú hefir fyrir mik lagt. Muntu þykkjast litlu til verja, þar sem ek em. En ek ætla mér vera góðan kost, hvárr sem upp kemr, ef vit Þorsteinn skulum reyna með okkr.”

Síðan tók Þrándr til nautagæzlu. Honum hafði þat skilizt, þótt hann hefði eigi lengi verit, hvert Steinarr hafði nautum sínum látit halda, ok sat Þrándr at nautum á Stakksmýri.

Ok er Þorsteinn varð þess varr, þá sendi hann húskarl sinn til fundar við Þránd ok bað segja honum landamerki með þeim Steinari. Ok er húskarl hitti Þránd, þá sagði hann honum erendi sín ok bað hann halda nautunum annan veg, sagði, at þat var land Þorsteins Egilssonar, er nautin váru þá í komin.

Þrándr segir: “Þat hirði ek aldri, hvárr þeira land á. Mun ek naut haf a þar, sem mér þykkir hagi beztr.”

Síðan skilðust þeir. Fór húskarl heim ok segir Þorsteini svör þrælsins. Þorsteinn lét þá kyrrt vera, en Þrándr tók þá at sitja at nautum nætr ok daga.