22. kafli - Fall Þórólfs Kveld-Úlfssonar.

Haraldr konungr sat þá á Hlöðum, er þeir Hallvarðr fóru á brott, ok þegar jafnskjótt bjóst konungr sem skyndiligast ok gekk á skip sín, ok reru þeir inn eftir firði um Skarnssund ok svá um Beitsjó inn til Eldueiðs. Lét hann þar eftir skipin ok fór norðr um eiðit til Naumudals, ok tók hann þar langskip, er bændr áttu, ok gekk hann þar á með lið sitt. Hafði hann hirð sína ok nær þremr hundruðum manna. Hann hafði fimm skip eða sex ok öllstór. Þeir tóku andviðri hvasst ok reru nótt ok dag, svá sem ganga mátti. Nótt var þá farljós.

Þeir kómu aftan dags til Sandness eftir sólarfall ok sá þar fyrir bænum fljóta langskip mikit ok tjaldat yfir. Þar kenndu þeir skip þat, er Þórólfr átti. Hafði hann þat látit búa ok ætlaði af landi á brott, en þá hafði hann heita látit fararmungát sitt. Konungr bað menn ganga af skipum gersamliga. Lét hann fara upp merki sitt. Skammt var at ganga til bæjarins, en varðmenn Þórólfs sátu inni við drykkju ok váru eigi gengnir á vörðinn, ok var engi maðr úti. Sat allt lið inni við drykkju.

Konungr lét slá mannhring um stofuna. Lustu þeir þá upp herópi, ok var blásit í konungslúðr herblástr. En er þeir Þórólfr heyra þat, hljópu þeir til vápna, því at hvers manns alvæpni hekk yfir rúmi hans. Konungr lét kalla at stofunni ok bað ganga út konur ok ungmenni ok gamalmenni, þræla ok mansmenn.

Síðan gekk út Sigríðr húsfreyja ok með henni konur þær, er inni váru, ok aðrir þeir menn, er útganga var lofuð. Sigríðr spurði eftir, ef þeir væri þar synir Berðlu-Kára.

Þeir gengu fram báðir ok spurðu, hvat hon vildi þeim.

“Fylgið mér til konungs,” sagði hon.

Þeir gerðu svá. En er hon kom til konungs, þá spurði hon: “Skal nökkut um sættir tjóa at leita, herra, með ykkr Þórólfi?”

Konungr svarar: “Vill Þórólfr upp gefast ok ganga á vald mitt til miskunnar, ok mun hann halda lífi ok limum, en menn hans munu sæta refsingum, svá sem sakar falla til.”

Síðan gekk Ölvir hnúfa til stofunnar ok lét kalla Þórólf til máls við sik. Hann sagði honum þann kost, er konungr gerði.

Þórólfr svarar: “Enga vil ek nauðungarsætt taka af konungi. Bið þú konung gefa oss útgöngu. Látum þá skeika at sköpuðu.”

Ölvir gekk til konungs ok sagði, hvers Þórólfr beiddist.

Konungr sagði: “Beri eld at stofunni. Ekki vil ek berjast við þá ok týna liði mínu. Veit ek, at Þórólfr mun gera oss mannskaða mikinn, ef vér skulum sækja hann þar, er hann mun seint at vinna inni, þótt hann hafi lið minna en vér.”

Síðan var eldr borinn at stofunni, ok sóttist þat skjótt, því at timbrit var þurrt ok bræddr viðrinn, en næfrum þakit um ræfrit. Þórólfr bað menn sína brjóta upp bálkinn, er var milli stofunnar ok forstofunnar, ok sóttist þat skjótt. En er þeir náðu timbrstokknum, þá tóku svá margir stokkinn einn sem á fengu haldit ok skutu öðrum endanum í hyrningina svá hart, at nafarnar hrutu af fyrir útan, ok hljópu í sundr veggirnir, svá at þar var útgangr mikill. Gekk þar Þórólfr fyrstr út ok þá Þorgils gjallandi ok svá hverr eftir annan.

Tókst þá bardaginn, ok var þat um hríð, at stofan gætti á bak þeim Þórólfi, en er hon tók at brenna, þá sótti eldrinn at þeim. Fell þá ok margt lið þeira. Þá hljóp Þórólfr fram ok hjó til beggja handa, sótti þangat at, er merki konungs var. Þá fell Þorgils gjallandi. En er Þórólfr kom fram at skjaldborginni, lagði hann sverði í gegnum þann mann, er merkit bar.

Þá mælti Þórólfr: “Nú gekk ek þremr fótum til skammt.”

Þá stóðu á honum bæði sverð ok spjót, en sjálfr konungr veitti honum banasár, ok fell Þórólfr fram á fætr konungi. Þá kallaði konungr ok bað hætta at drepa fleiri menn, ok var þá svá gert.

Síðan bað konungr menn sína fara ofan til skipa. Hann mælti við Ölvi ok þá bræðr: “Takið nú Þórólf, frænda ykkarn, ok veitið honum umbúnað sæmiligan ok svá öðrum mönnum, er hér eru fallnir, ok veitið þeim gröft, en látið binda sár manna, þeira er lífvænir eru, en ekki skal hér ræna, því at þetta er allt mitt fé.

Síðan gekk konungr ofan til skipanna ok flest lið með honum. En er þeir váru á skip komnir þá tóku menn at binda sár sín.

Konungr gekk um skipit ok leit á sár manna. Hann sá, hvar maðr batt svöðusár eitt.

Konungr sagði, at ekki hafði Þórólfr veitt þat sár, - ,,ok allt bitu honum annan veg vápnin. Fáir, ætla ek, at þau bindi sárin, er hann veitti, ok skaði mikill er eftir menn slíka.“

En þegar at morgni dags lét konungr draga segl sín ok sigldi suðr, sem af tók. En er á leið daginn, þá fundu þeir konungr róðrarskip mörg í hverju eyjarsundi, ok hafði lið þat ætlat til fundar við Þórólf, því at njósnir hans höfðu verit allt suðr í Naumudal ok víða um eyjar. Höfðu þeir orðit vísir, at þeir Hallvarðr bræðr váru komnir sunnan með lið mikit ok ætluðu at Þórólfi. Höfðu þeir Hallvarðr haft jafnan andviðri, ok höfðu þeir dvalizt í ýmsum höfnum, til þess er njósn hafði farit it efra um land, ok höfðu þess orðit varir njósnarmenn Þórólfs, ok hafði þetta herhlaup fyrir þá sök verit.

Konungr sigldi hraðbyrja, til þess er hann kom í Naumudal, lét þar skipin eftir, en hann fór landveg í Þrándheim. Tók hann þar skip sín, sem hann hafði eftir látit, helt þá liðinu út til Hlaða. Spurðust brátt þessi tíðendi ok kómu fyrir þá Hallvarð, þar er þeir lágu. Sneru þeir þá aftr til konungs, ok þótti þeira ferð heldr hæðilig.

Þeir bræðr, Ölvir hnúfa ok Eyvindr lambi, dvölðust um hríð á Sandnesi. Létu þeir búa um val þann, er þar hafði fallit. Bjuggu þeir um lík Þórólfs eftir siðvenju, svá sem títt var at búa um lík göfugra manna, settu eftir hann bautasteina. Þeir létu græða sjúka menn. Þeir skipuðu ok til bús með Sigríði. Var þar eftir allr fjárafli, en mestr hafði inni brunnit húsbúnaðr ok borðbúnaðr ok klæðnaðr manna.

En er þeir bræðr váru búnir, þá fóru þeir norðan ok kómu á fund Haralds konungs, er hann var í Þrándheimi, ok váru með honum um hríð. Þeir váru hljóðir ok mæltu fátt við menn.

Þat var einn hvern dag, at þeir bræðr gengu fyrir konung. Þá mælti Ölvir: “Þess orlofs viljum vit bræðr þik biðja, konungr, at þú lofir okkr heimferð til búa okkarra, því at hér hafa þau tíðendi gerzt, er vit berum eigi skaplyndi til at eiga drykk ok sess við þá menn, er báru vápn á Þórólf, frænda okkarn.”

Konungr leit við honum ok svarar heldr stutt: “Eigi mun ek þat lofa ykkr. Hér skuluð þit vera með mér.”

Þeir bræðr gengu á brott ok aftr til sætis síns.

Annan dag eftir sat konungr í málstofu, lét kalla þangat þá Ölvi bræðr: “Nú skuluð þit vita,” segir konungr, “um erendi þat, er þit hófuð við mik ok beidduzt heimferðar. Hafið þit verit hér um hríð með mér ok verit vel siðaðir. Hafið þit vel jafnan dugat. Hefir mér til ykkar allir hlutir vel hugnat. Nú vil ek, Eyvindr, at þú farir norðr á Hálogaland. Vil ek gifta þér Sigríði á Sandnesi, konu þá, er Þórólfr hafði átt. Vil ek gefa þér fé þat allt, er Þórólfr átti. Skaltu þar hafa með vináttu mína, ef þú kannt til at gæta. En Ölvir skal mér fylgja. Vil ek hann eigi lausan láta fyrir sakar íþrótta hans.”

Þeir bræðr þökkuðu konungi þann sóma, er hann veitti þeim, sögðu, at þeir vildu þat fúsliga þekkjast. Bjóst Eyvindr þá til ferðar, fekk sér gott skip, þat er honum hæfði. Fekk konungr honum jartegnir sínar til ráðs þessa. Greiddist ferð Eyvindar vel, ok kom fram norðr í Álöst á Sandnesi. Sigríðr tók vel við þeim. Síðan bar Eyvindr fram jartegnir konungs ok erendi sín fyrir Sigríði ok hóf bónorð sitt við hana, sagði, at þat var konungs orðsending, at Eyvindr nái ráði þessu. En Sigríðr sá þann einn sinn kost, svá sem þá var komit, at láta konung fyrir ráða. Fór þat ráð fram, at Eyvindr fekk Sigríðar. Tók hann þá við búi á Sandnesi ok við fé því öllu, er Þórólfr hafði átt. Var Eyvindr göfugr maðr. Váru börn þeira Fiðr skjálgi, faðir Eyvindar skáldaspillis, ok Geirlaug, er átti Sighvatr rauði. Fiðr inn skjálgi átti Gunnhildi, dóttur Hálfdanar jarls. Móðir hennar hét Ingibjörg, dóttir Haralds konungs ins hárfagra.

Eyvindr lambi helzt í vináttu við konung, meðan þeir lifðu báðir.