71. kafli - Egill fann Ármóð skegg.

Egill bjóst til ferðar ok þrír menn aðrir hans förunautar. Höfðu þeir hesta ok sleða svá sem konungsmenn. Þá váru snjóvar miklir ok breyttir vegar allir. Ráða þeir til ferðar, er þeir váru búnir, ok óku upp á land, ok er þeir sóttu austr til Eiða, þá var þat á einni nótt, at fell snjór mikill, svá at ógerla sá vegana. Fórst þeim þá seint um daginn eftir, því at kafhlaup váru, þegar af fór veginum.

Ok er á leið daginn, dvölðust þeir ok áðu hestum sínum. Þar var nær skógarháls einn.

Þá mæltu þeir við Egil: “Nú skiljast hér vegar, en hér fram undan hálsinum býr bóndi sá, er heitir Arnaldr, vinr várr. Munum vér förunautar fara þangat til gistingar, en þér skuluð fara hér upp á hálsinn, ok þá er þér komið þar, mun brátt verða fyrir yðr bær mikill, ok er yðr þar vís gisting. Þar býr stórauðigr maðr, er heitir Ármóðr skegg. En á morgin árdegis skulum vér hittast ok fara annat kveld til Eiðaskógs. Þar býr góðr bóndi, er Þorfinnr heitir.”

Síðan skiljast þeir. Fara þeir Egill upp á hálsinn, en frá konungsmönnum er þat at segja, at þegar er sýn fal í milli þeira Egils, þá tóku þeir skíð sín, er þeir höfðu haft, ok stigu þar á, létu síðan ganga aftr á leið, sem þeir máttu. Fóru þeir nótt ok dag ok sneru til Upplanda ok þaðan norðr um Dofrafjall ok léttu eigi fyrr en þeir kómu á fund Hákonar konungs ok sögðu um sína ferð sem farit hafði.

Egill ok förunautar hans fóru um kveldit yfir hálsinn. Var þat þar skjótast af at segja, at þeir fóru þegar af veginum. Var snjórinn mikill. Lágu hestarnir á kafi annat skeið, svá at draga varð upp. Þar váru kleifar ok kjarrskógar nökkurir, en um kjörrin ok kleifarnar var alltorsótt. Var þeim þá seinkan mikil at hestunum, en mannfærðin var in þyngsta. Mæddust þeir þá mjök, en þó kómust þeir af hálsinum ok sá þá fyrir sér bæ mikinn ok sóttu þangat til.

Ok er þeir kómu í túnit, þá sá þeir, at þar stóðu menn úti, Ármóðr ok sveinar hans. Köstuðust þeir orðum á ok spurðust tíðenda. Ok er Ármóðr vissi, at þeir váru sendimenn konungs, þá bauð hann þeim þar gisting. Þeir þekkðust þat. Tóku húskarlar Ármóðs við hestum þeira ok reiða, en bóndi bað Egil ganga inn í stofu, ok þeir gerðu svá. Ármóðr setti Egil í öndvegi á inn óæðra bekk ok þar förunautar hans útar frá. Þeir ræddu margt um, hversu erfilliga þeir höfðu farit um kveldit, en heimamönnum þótti mikit undr, er þeir höfðu fram komizt, ok sögðu, at þar væri engum manni fært, þó at snjólaust væri.

Þá mælti Ármóðr: “Þykkir yðr eigi sá beini beztr, at yðr sé borð sett ok gefinn náttverðr, en síðan farið þér at sofa? Munuð þér þá hvílást bezt.”

“Þat líkar oss allvel,” segir Egill.

Ármóðr lét þá setja þeim borð, en síðan váru settir fram stórir askar, fullir af skyri. Þá lét Ármóðr, at honum þætti þat illa, er hann hafði eigi mungát at gefa þeim. Þeir Egill váru mjök þyrstir af mæði. Tóku þeir upp askana ok drukku ákaft skyrit ok þó Egill miklu mest. Engi kom önnur vistin fram.

Þar var margt hjóna. Húsfreyja sat á þverpalli ok þar konur hjá henni. Dóttir bónda var á gólfinu, tíu vetra eða ellifu. Húsfreyja kallaði hana til sín ok mælti í eyra henni. Síðan fór mærin útar fyrir borðit, þar er Egill sat. Hon kvað:

Því sendi mín móðir
mik við þik til fundar
ok orð bera Agli,
at ér varir skyldið.
Hildr mælti þat horna:
Haga svá maga þínum,
eigu órir gestir
æðra nest á frestum.

Ármóðr laust meyna ok bað hana þegja. “Mælir þú þat jafnan, er verst gegnir.”

Mærin gekk á brott, en Egill skaut niðr skyraskinum, ok var þá nær tómr. Váru þá ok brott teknir askarnir frá þeim. Gengu þá ok heimamenn í sæti sín ok váru borð upp tekin um alla stofu ok sett á vist. Því næst kómu inn sendingar ok váru þá settar fyrir Egil sem fyrir aðra menn.

Því næst var öl inn borit, ok var þat it sterkasta mungát. Var þá brátt drukkinn einmenningr. Skyldi einn maðr drekka af dýrshorni. Var þar mestr gaumr at gefinn, er Egill var ok sveitungar hans, skyldu drekka sem ákafast. Egill drakk ósleitiliga fyrst langa hríð. En er förunautar hans gerðust ófærir, þá drakk hann fyrir þá þat, er þeir máttu eigi. Gekk svá til þess, er borð fóru brott. Gerðust þá ok allir mjök drukknir, þeir er inni váru, en hvert full, er Ármóðr drakk, þá mælti hann: “Drekk ek til þín, Egill.” En húskarlar drukku til förunauta Egils ok höfðu inn sama formála. Maðr var til þess fenginn at bera þeim Agli hvert full, ok eggjaði sá mjök, at þeir skyldi skjótt drekka. Egill mælti við förunauta sína, at þeir skyldi þá ekki drekka, en hann drakk fyrir þá þat, er þeir máttu eigi annan veg undan komast.

Egill fann þá, at honum myndi eigi svá búit eira. Stóð hann þá upp ok gekk um gólf þvert, þangat er Ármóðr sat. Hann tók höndum í axlir honum ok kneikði hann upp at stöfum. Síðan þeysti Egill upp ór sér spýju mikla, ok gaus í andlit Ármóði, í augun ok nasarnar ok í munninn, rann svá ofan um bringuna, en Ármóði varð við andhlaup, ok er hann fekk öndinni frá sér hrundit, þá gaus upp spýja. En allir mæltu þat, þeir er hjá váru, húskarlar Ármóðs, at Egill skyldi fara allra manna armastr ok hann væri inn versti maðr af þessu verki, er hann skyldi eigi ganga út, er hann vildi spýja, en verða eigi at undrum inni í drykkjustofunni.

Egill segir: “Ekki er at hallmæla mér um þetta, þótt ek gera sem bóndi gerir, spýr hann af öllu afli eigi síðr en ek.”

Síðan gekk Egill til rúms síns ok settist niðr, bað þá gefa sér at drekka. Þá kvað Egill við raust:

Títt erum verð at Vátta,
vætti berk at hættak
þung til þessar göngu,
þinn kinnalá minni.
Margr velr gestr, þars gistir,
gjöld, finnumsk vér sjaldan,
Ármóði liggr, æðri,
ölðra dregg í skeggi.

Ármóðr hljóp upp ok út, en Egill bað gefa sér drekka. Þá mælti húsfreyja við þann mann, er þeim hafði skenkt um kveldit, at hann skyldi gefa drykk, svá at þá skyrti eigi, meðan þeir vildi drekka. Síðan tók hann dýrshorn mikit ok fylldi ok bar til Egils. Egill kneyfði af horninu í einum drykk. Þá kvað hann:

Drekkum ór, þótt Ekkils
eykríðr beri tíðum
horna sund at hendi,
hvert full, bragar Ulli.
Leifik vætr, þótt Laufa
leikstærir mér færi,
hrosta tjarnar horni,
horn til dags at morni.

Egill drakk um hríð ok kneyfði hvert horn, er at honum kom, en lítil var þá gleði í stofunni, þótt nökkurir menn drykki. Síðan stendr Egill upp ok förunautar hans ok taka vápn sín af veggjum, er þeir höfðu upp fest, ganga síðan til kornhlöðu þeirar, er hestar þeira váru inni. Lögðust þeír þar niðr í hálm ok sváfu um nóttina.