9. kafli - Orrosta í Hafrsfirði. Kvánfang Þórólfs.

Haraldr konungr bauð út leiðangri miklum ok dró saman skipaher, stefndi til sín liði víða um land. Hann fór ór Þrándheimi ok stefndi suðr í land. Hann hafði þat spurt, at herr mikill var saman dreginn um Agðir ok Rogaland ok Hörðaland ok víða til safnat, bæði ofan af landi ok austan ór Vík, ok var þar margt stórmenni saman komit ok ætlar at verja land fyrir Haraldi konungi.

Haraldr konungr helt norðan liði sínu. Hann hafði sjálfr skip mikit ok skipat hirð sinni. Þar var í stafni Þórólfr Kveld-Úlfsson ok Bárðr hvíti ok synir Berðlu-Kára, Ölvir hnúfa ok Eyvindr lambi, en berserkir konungs tólf váru í söxum. Fundr þeira var suðr á Rogalandi í Hafrsfirði. Var þar in mesta orrosta, er Haraldr konungr hafði átta, ok mikit mannfall í hvárratveggju liði. Lagði konungr framarliga skip sitt, ok var þar ströngust orrostan. En svá lauk, at Haraldr konungr fekk sigr, en þar fell Þórir haklangr, konungr af Ögðum, en Kjötvi inn auðgi flýði ok allt lið hans, þat er upp stóð, nema þat, er til handa gekk eftir orrostuna.

Þá er kannat var lið Haralds konungs, var margt fallit, ok margir váru mjök sárir. Þórólfr var sárr mjök, en Bárðr meir, ok engi var ósárr á konungsskipinu fyrir framan siglu nema þeir, er eigi bitu járn, en þat váru berserkir. Þá lét konungr binda sár manna sinna ok þakkaði mönnum framgöngu sína ok veitti gjafar ok lagði þar mest lof til, er honum þótti makligir, ok hét þeim at auka virðing þeira, nefndi til þess skipstjórnarmenn ok þar næst stafnbúa sína ok aðra frambyggja. Þá orrostu átti Haraldr konungr síðast innan lands, ok eftir þat fekk hann enga viðstöðu, ok eignaðist hann síðan land allt. Konungr lét græða menn sína, þá er lífs var auðit, en veita umbúnað dauðum mönnum, þann sem þá var siðvenja til.

Þórólfr ok Bárðr lágu í sárum. Tóku sár Þórólfs at gróa, en Bárðar sár gerðust banvæn.

Þá lét hann kalla konung til sín ok sagði honum svá: “Ef svá verðr, at ek deyja ór þessum sárum, þá vil ek þess biðja yðr, at þér látið mik ráða fyrir arfi mínum.”

En er konungr hafði því játat, þá sagði hann: “Arf minn allan, vil ek, at taki Þórólfr, félagi minn ok frændi, lönd ok lausa aura. Honum vil ek ok gefa konu mína ok son minn til uppfæðslu, því at ek trrúi honum til þess bezt allra manna.”

Hann festir þetta mál, sem lög váru til, at leyfi konungs. Síðan andast Bárðr, ok var honum veittr umbúnaðr, ok var hann harmdauði mjök. Þórólfr varð heill sára sinna ok fylgði konungi um sumarit ok hafði fengit allmikinn orðstír.

Konungr fór um haustit norðr til Þrándheims. Þá biðr Þórólfr orlofs at fara norðr á Hálogaland at vitja gjafar þeirar, er hann hafði þegit um sumarit at Bárði, frænda sínum. Konungr lofar þat ok gerir með orðsending ok jartegnir, at Þórólfr skal þat allt fá, er Bárðr gaf honum, lætr þat, at sú gjöf var ger með ráði konungs ok hann vill svá vera láta. Gerir konungr þá Þórólf lendan mann. ok veitir honum þá allar veizlur þær, sem áðr hafði Bárðr haft, fær honum finnferðina með þvílíkum skildaga sem áðr hafði haft Bárðr. Konungr gaf Þórólfi langskip gott með reiða öllum ok lét búa ferð hans þaðan sem bezt. Síðan fór Þórólfr þaðan ferð sína, ok skilðust þeir konungr með inum mesta kærleik.

En er Þórólfr kom norðr í Torgar, þá var honum þar vel fagnat. Sagði hann þá fráfall Bárðar ok þat með, at Bárðr hafði gefit honum eftir sik lönd ok lausa aura ok kvánfang þat, er hann hafði áðr átt, berr fram síðan orð konungs ok jartegnir. En er Sigríðr heyrði þessi tíðendi, þá þótti henni skaði mikill eftir mann sinn. En Þórólfr var henni áðr mjök kunnigr, ok vissi hon, at hann var inn mesti merkismaðr ok þat gjaforð var allgott. Ok með því at þat var konungs boð, þá sá hon þat at ráði ok með henni vinir hennar at heitast Þórólfi, ef þat væri feðr hennar eigi í móti skapi. Síðan tók Þórólfr þar við forráðum öllum ok svá við konungssýslu.

Þórólfr gerði heimanför sína ok hafði langskip ok á nær sex tigu manna ok fór síðan, er hann var búinn, norðr með landi. Ok einn dag at kveldi kom hann í Álöst á Sandnes, lögðu skip sitt til hafnar. En er þeir höfðu tjaldat ok um búizt, fór Þórólfr upp til bæjar með tuttugu menn. Sigurðr fagnaði honum vel ok bauð honum þar at vera, því at þar váru áðr kunnleikar miklir með þeim, síðan er mægð hafði tekizt með þeim Sigurði ok Bárði. Síðan gengu þeir Þórólfr inn í stofu ok tóku þar gisting. Sigurðr settist á tal við Þórólf ok spurði at tíðendum. Þórólfr sagði frá orrostu þeiri, er verit hafði um sumarit suðr á landi, ok fall margra manna, þeira er Sigurðr vissi deili á. Þórólfr sagði, at Bárðr, mágr hans, hafði andazt ór sárum þeim, er hann fekk í orrostu. Þótti þat báðum þeim inn mesti mannskaði. Þá segir Þórólfr Sigurði, hvat verit hafði í einkamálum með þeim Bárði, áðr hann andaðist, ok svá bar hann fram orðsendingar konungs, at hann vildi þat allt haldast láta, ok sýndi þar með jartegnir. Síðan hóf Þórólfr upp bónorð sitt við Sigurð ok bað Sigríðar, dóttur hans. Sigurðr tók því máli vel, sagði, at margir hlutir heldu til þess, sá fyrstr, at konungr vill svá vera láta, svá þat, at Bárðr hafði þess beðit, ok þat með, at Þórólfr var honum kunnigr ok honum þótti dóttir sín vel gift. Var þat mál auðsótt við Sigurð. Fóru þá fram festar ok á kveðin brullaupsstefna í Torgum um haustit.

Fór þá Þórólfr heim til bús síns ok hans förunautar ok bjó þar til veizlu mikillar ok bauð þangat fjölmenni miklu. Var þar margt frænda Þórólfs göfugra. Sigurðr bjóst ok norðan ok hafði langskip mikit ok mannval gott. Var at þeiri veizlu it mesta fjölmenni.

Brátt fannst þat, at Þórólfr var örr maðr ok stórmenni mikit. Hafði hann um sik sveit mikla, en brátt gerðist kostnaðarmikit ok þurfti föng mikil. Þá var ár gott ok auðvelt at afla þess, er þurfti.

Á þeim vetri andaðist Sigurðr á Sandnesi, ok tók Þórólfr arf allan eftir hann. Var þat allmikit fé.

Þeir synir Hildiríðar fóru á fund Þórólfs ok hófu upp tilkall þat, er þeir þóttust þar eiga um fé þat, er átt hafði Björgólfr, faðir þeira.

Þórólfr svarar svá: “Þat var mér kunnigt of Brynjólf ok enn kunnara um Bárð, at þeir váru manndómsmenn svá miklir, at þeir myndi hafa miðlat ykkr þat af arfi Björgólfs, sem þeir vissi, at réttendi væri til. Var ek nær því, at þit hófuð þetta sama ákall við Bárð, ok heyrðist mér svá sem honum þætti þar engi sannendi til, því at hann kallaði ykkr frillusonu.”

Hárekr sagði, at þeir myndi vitni til fá, at móðir þeira var mundi keypt, - “en satt var þat, at vit leituðum ekki fyrst þessa mála við Brynjólf, bróður okkarn. Var þar ok með skyldum at skipta. En af Bárði væntum vit okkr sæmðar í alla staði. Urðu ok eigi löng vár viðskipti. En nú er arfr þessi kominn undir óskylda menn okkr, ok megum vit nú eigi með öllu þegja yfir missu okkarri. En vera kann, at enn sé sem fyrr sá ríkismunr, at vit fáim eigi rétt af þessu máli fyrir þér, ef þú vill engi vitni heyra, þau er vit höfum fram at flytja, at vit sém menn aðalbornir.”

Þórólfr svarar þá styggliga: “Því síðr ætla ek ykkr arfborna, at mér er sagt móðir ykkur væri með valdi tekin ok hernumin heim höfð.”

Eftir það skilðu þeir þessa ræðu.