8 Sesja referatowa 4

8.1 Czy relacje ludzi ze zwierzętami mogą zastąpić kontakty międzyludzkie?

Anita Ryszewska1

1Uniwersytet Jana Kochanowskiego

Abstrakt

Trudno byłoby sobie wyobrazić świat bez obecności zwierząt w życiu człowieka. Początkowo hodowla wiązała się gównie z ich użytecznością. Obecne czasy nadały im prawa sankcjonowane przez różne instytucje, a także miano członków rodziny oraz towarzyszy. Nauka cały czas zajmuje się relacjami pomiędzy ludźmi a zwierzętami. Powodem zainteresowania się tym tematem była niejasność, co do ogólnych stwierdzeń, że zwierzęta, zwykle domowe, „poprawiają samopoczucie”. Warto więc zgłębiać go dla zrozumienia, w jakim obszarze, faktycznie mogą przyczynić się do poprawy jakości życia. Celem badania było sprawdzenie związku pomiędzy posiadaniem zwierząt a dobrostanem psychologicznym oraz odczuwanym stresem. W badaniu wzięło udział 149 osób, w tym 112 osób, deklarujących posiadanie zwierząt oraz 37 osób nieposiadających ich. Przeprowadzono je w formie ankiety interenetowej, za pomocą Google Forms. Zamienne mierzono skalą PWB (Psychological Well- Being Scales) C. Ryff w adaptacji J. Cieciucha składającej się z 84-itemowej wersji oraz skalą PSS- 10 S. Cohena, T. Kamarcka, R. Mermelsteina w adaptacji polskiej „Skali Odczuwanego Stresu i Radzenia Sobie ze Stresem”. Wyniki badań pokazują, że posiadanie zwierząt nie ma większego znaczenia dla ogólnie odczuwanego dobrostanu psychologicznego jak i stresu. Porównanie dwóch grup wykazało, że wstępują różnice w zakresie pozytywnych relacji z innymi oraz rozwoju osobistego. Dzięki uzyskanym wynikom, można badać ważność relacji dla osób posiadających zwierzęta. Podczas przeprowadzania badań nasunęły się również inne pytania, mianowicie, czy stopień antropomorfizacji ma znaczenie dla siły przywiązania do swojego pupila. Ponadto, związek posiadania zwierząt z rozwojem osobistym nie ma jednoznacznej odpowiedzi i wymaga szerszych badań. W przeprowadzonej dyskusji wyników, przywołano badania na temat relacji weteranów wojennych, mogące wyjaśniać powyższe zjawisko.

Literatura

  1. Czapiński J. (2004) Czy szczęści popłaca? Dobrostan psychiczny jako przyczyna pomyślności życiowej. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 235–254). Warszawa: PWN

  2. Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. (2009). Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

  3. Kruger, K., McCune, S., & Merrill, R. (2012). WALTHMAN pocket book of human-animal interactions. Leicester: Beyond Design Solutions Ltd.

  4. Karaś D., Cieciuch J. (2009). Polska Adaptacja Kwestionariusza Dobrostanu (Psychological Well- Being Scales) Caroll Ryff. Rocznik Psychologiczny/Annals of psychology 2017, XX, 4, 815-835. http://dx.doi.org/10.18290/epsych.2017.20.44-4pl

  5. Katcher, A. S. Teumer (2006) A 4-year trial of animal-assisted therapy with public school special education students. W: A.H. Fine (Red.), Handbook on Animal-Assisted Therapy: Theoretical Foundations and Guidelines for Practice. San Diego, CA, Academic Press: 227-242.

8.2 Projekcyjny Test Percepcji Przemocy o Charakterze Seksualnym (PTPPoChS)- narzędzie do badania przemocy o charakterze seksualnym w kontekście stereotypów związanych z płcią

Weronika Jarosz1

1Uniwersytet Jana Kochanowskiego

Abstrakt

Przemoc o charakterze seksualnym to coraz bardziej eksplorowane zagadnienie w psychologii, wiąże się również z prężnym rozwojem seksuologii na arenie polskiej. Wraz z rozwojem wyżej wymienionej dziedziny pojawia się zapotrzebowanie na nowe narzędzia badawcze, które będzie potrafiło trafnie zobrazować różnice w postrzeganiu przemocy seksualnej, zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Na przestrzeni wieków narosło wiele stereotypów dotyczących właśnie płci. Jednym ze stereotypów, jaki zainspirował autorkę do zgłębienia tematu i podjęcia pracy nad narzędziem, był stereotyp plasujący mężczyznę jako sprawcę przemocy, a kobietę jako ofiarę. Założeniem narzędzia było uzyskanie odpowiedzi czy obecnie społeczeństwo nadal opiera ocenę przemocy o charakterze seksualnym zgodnie z wyżej wymienionym stereotypem. Narzędzie składało się z 40 sytuacji, w których autorka opisała przykłady przemocy w obrębie sfery seksualnej. Każda z sytuacji została przedstawiona, tak aby ukazać kobietę oraz mężczyznę w roli ofiary przemocy seksualnej. Każdy z respondentów odpowiadał według sześciostopniowej skali na pytanie, na ile ich zdaniem dana sytuacja wyraża przemoc seksualną. Jednocześnie sprawdzono czy kobiety oraz mężczyźni są jednakowo, uznawani w tym samym rodzaju przemocy seksualnej jako ofiary. Z dotychczas uzyskanych wyników, autorka wysunęła wnioski, że mężczyzna jest postrzegany, wbrew stereotypowi, również jako ofiara. Jednak pozostają takie przykłady przemocy seksualnej, które nie są uznawane za wystarczająco przemocowe, aby zaklasyfikować je jako przemoc seksualną zarówno wobec kobiet i mężczyzn. Jedną z sytuacji, gdzie zauważono tę tendencję, jest catcalling. Podsumowując, autorce zależało, aby to nowe narzędzie przysłużyło się poznaniu percepcji społeczeństwa na temat przemocy seksualnej oraz posłużyło w przeprowadzaniu nowych badań w dziedzinie seksuologii oraz innych dziedzinach około seksuologicznych.

Literatura

  1. Wojciszke, B. (2019). Psychologia Społeczna. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

  2. Lew-Starowicz, M., Lew-Starowicz, Z., Skrzypulec-Plinta, V. (2017). Seksuologia. PZWL.

  3. World Health Organisation (2018). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. WHO.

  4. Seligman, M. (2003). Psychopatologia. Zysk i S-ka.

8.3 Dialog na Pradze: skuteczność efektu kameleona w nasilaniu postaw prośrodowiskowych

Dominika Pietrzak1, Paula Buszko1, Julia Górnicka1, Mateusz Grączyński1, Natalia Kowalska1, Kacper Kulesza1, Natalia Machnacz1, Antoni Majewski1, Ania Mazur1, Dominika Jachymek1, Marta Sobczyk1

1Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS Warszawa

Abstrakt

Ekologia staje się coraz ważniejszym aspektem życia wielu ludzi. W dobie postępujących zmian klimatycznych koniecznością jest, aby każda osoba miała dostęp do podstawowej wiedzy z zakresu ochrony środowiska, a także działała na rzecz klimatu. Zwiększająca się świadomość społeczna na temat ekologii powoduje, że ekologia jest dzisiaj popularnym tematem dyskusji w wielu grupach społecznych.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że obserwujemy tendencję spadkową emisji większości zanieczyszczeń powietrza w Polsce. Jednak są to zmiany na poziomie 2%-5% w skali roku, za małe w stosunku do zagrożenia, jakim jest katastrofa klimatyczna. Podobnie, choć ilość segregowanych odpadów z roku na rok rośnie – w 2005 r. wynosiło 3% i wzrosło do 31% w 2019 r., jest to nadal zbyt mały procent, aby mówić o zadowalającej zmianie. Polska zajmuje pod względem segregacji odpadów przedostatnie miejsce wśród krajów należących do UE. Jednocześnie według informacji opublikowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska ponad 90% Polaków deklaruje regularne segregowanie śmieci. Rozbieżność między obiektywnymi wskaźnikami segregacji odpadów a deklaracjami obywateli może wynikać zarówno z braku wiedzy jak i motywacji.

W jaki sposób przekonać ludzi do większego zaangażowania w działania proekologiczne, skoro uważają że już robią wystarczająco dużo? Postanowiliśmy sprawdzić, czy skuteczny w kształtowaniu postaw proekologicznych będzie tzw. efekt kameleona opierający się na mechanizmie naśladownictwa. Wcześniejsze badania nad efektem kameleona pokazały, że może być on z powodzeniem wykorzystywany w zmianie postaw, a konkretnie w zmianie postaw wobec ludzi (Zglinicka i Kulesza, 2014). Czy okaże się skuteczny także w zmianie postaw wobec ochrony środowiska?

Pierwszym krokiem naszego projektu było badanie eksploracyjne. Przeprowadziliśmy sondę uliczną na warszawskiej Pradze, w której prosiliśmy mieszkańców o dokonanie samooceny swoich zachowań prośrodowiskowych, a także sprawdzaliśmy ich wiedzę na temat ochrony środowiska. Sonda ujawniła, że mieszkańcy oceniają swoje działania proekologiczne stosunkowo wysoko, jednak ich wiedza na temat ekologii (m.in. segregacji śmieci, zużycia CO2) była umiarkowana. Wyniki wstępnie potwierdziły nasze przewidywania, że ludzie przeceniają swój udział w ochronie środowiska. W drugim kroku planujemy badanie eksperymentalne, w którym zaprosimy uczestników do rozmowy z ekspertem na temat ochrony środowiska, a jednocześnie będziemy manipulować efektem kameleona – ekspert będzie stosował efekt kameleona (dyskretnie naśladował uczestników) lub nie. Sprawdzimy, czy zastosowanie efektu kameleona pozytywnie wpłynie na odbiór eksperckiego przekazu proekologicznego u uczestników i poskutkuje nasileniem ich postawy proekologicznej,intencji działania na rzecz środowiska i zwiększeniem wiedzy na temat ekologii. Podczas naszego wystąpienia na konferencji przedstawimy wykonane i planowane badania, a także wskażemy na ich potencjalne implikacje praktyczne.

Literatura

  1. Wojciszke, B. (2011). Postawy. Psychologia społeczna (t. 8, s. 198-222). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

  2. Zglinicka, A., & Kulesza, W. (2014). Wpływ efektu kameleona na stereotypizację wobec osób niewierzących. Annals of Psychology, 17(1), 171-182.

8.4 Cechy osobowości a preferencje ubraniowe

Maja Rosińska1

1Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

Abstrakt

We współczesnym świecie, noszone kroje, kolory i wzory dla wielu ludzi mają mówić o tym, jacy są – pokazywać charakter i ambicje (Mair, 2018). Obserwacja ubioru i jego analiza mogą więc dostarczyć cennych informacji na temat znaczenia ubrania. Wiedza ta może być przydatna nie tylko z punktu widzenia nauki, ale i biznesu czy codziennego życia. Przeprowadzone badanie miało na celu określenie korelacji między preferencjami ubraniowymi w zakresie kolorów i wzorów ubrań a cechami osobowości w modelu Wielkiej Piątki. Zostało ono przeprowadzone internetowo przy użyciu autorskiego kwestionariusza do pomiaru preferencji ubraniowych oraz testu IPIP-BFN-20 (M. Brent Donnellan, Frederick L. Oswald, M Brendan Baird, E. Richard Lucas, 2016) w adaptacji polskiej adaptacji E. Topolewskiej, E. Skiminy, W. Strusa, J. Cieciucha i T. Rowińskiego (2014). W badaniu wzięło udział 425 uczestników (226 kobiet, 197 mężczyzn) w wieku od 14 do 76 lat (M = 30,9, SD = 10,12). Badanie wykazało słabe i bardzo słabe, choć istotne związki. Osoby z wysokim poziomem stabilność preferowały ubrania zielone i żółte o wzorze gładkim lub geometrycznym, a mniej kwiatowe i czarne; ugodowe preferują kwiatowe, czarne, czerwone, granatowe i przede wszystkim białe; ekstrawertyczne preferują czerwony i biały; sumienne czarny. Chętnie wyrażają siebie bez ubiór osoby wysoce ekstrawertyczne, a najchętniej z wysokim poziomem cechy intelekt, za to nie mają takiej potrzeby osoby wysoce stabilne