6 Sesja referatowa 2

6.1 Wielowymiarowe aspekty seksualności - adaptacja Wielowymiarowego Kwestionariusza Seksualności

Ida Dziubińska-Garstecka1

1Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS

Abstrakt

Preferencje seksualne oraz seksualność są aspektami życia, które pomimo swojej niezaprzeczalnej wagi, pozostają nadal jedną z najmniej zbadanych przestrzeni z punktu widzenia społecznego oraz psychologicznego. Celem badania było zweryfikowanie miary psychologicznych, indywidualnych tendencji związanych z seksualnymi aspektami życia mężczyzn i kobiet mieszkających w Polsce. Celem tekstu jest zaprezentowanie metody pomiaru tendencji psychologicznych związanych z relacjami seksualnymi wśród polskiej populacji. W badaniu poddano adaptacji i analizie na polskiej próbie The Multidimensional Sexuality Questionnaire (MSQ; Snell, Fisher, 1993). Wielowymiarowy Kwestionariusz Seksualności jest samoopisowym narzędziem składającym się z dwunastu podskal. Wyniki wskazują, że podskale MSQ charakteryzowały się wysoką spójnością wewnętrzną, rzetelnością test-retest i były w dużej mierze niezależne od tendencji aprobaty społecznej. Podobnie jak w badaniu oryginalnym kobiety zgłaszały większy lęk seksualny, a mężczyźni zaś większe zainteresowanie seksualne. Badanie przeprowadzono w pierwszym etapie na próbie (N = 150) osób spośród ogólnej populacji. Badania przedstawione w niniejszej pracy dostarczyły wstępnych dowodów na to, że podskale w WKS mają wystarczająco wysoką rzetelność i trafność czynnikową, aby uzasadnić ich zastosowanie w przyszłych badaniach nad relacjami seksualnymi. Jednym z najważniejszych aspektów niniejszego badania jest to, że Wielowymiarowy Kwestionariusz Seksualności (WKS) daje nadzieję na lepsze zrozumienie psychologicznych aspektów relacji seksualnych mężczyzn i kobiet.

6.2 Sekret udanego związku, czyli kiedy jesteśmy szczęśliwi w relacji romantycznej?

Kamil Tomaka1

1Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Abstrakt

Pomimo przemian dokonujących się w polskim społeczeństwie w przeciągu ostatnich dziesięcioleci, małżeństwo jest nadal najczęściej wybieraną formą życia dwojga ludzi (CBOS, 2020). Badacze (Asoodeh et al., 2010; Dew i in., 2020; Jankowiak, 2007) wskazują, że istnieje wiele czynników warunkujących szczęście małżeńskie np. zaufanie, gotowość do przebaczenia partnerowi, wspólne podejmowanie decyzji. Wśród tych czynników ważną rolę pełni także duchowość małżonków (Mahoney i in., 2013). Annette Mahoney (2010) z Bowling Green State University w Ohio opracowała koncepcję duchowości relacyjnej (Relational Spirituality Framework) opisującą mechanizmy, poprzez które duchowość może wzmacniać, chronić lub osłabiać funkcjonowanie małżeństwa i rodziny. Jednym z takich mechanizmów jest uświęcanie małżeństwa, czyli proces, w którym partnerzy przypisują niektórym aspektom swojej relacji cechy wyjątkowe, święte, a nawet dostrzegają w niej obecność Boga (Mahoney i in., 2013). Proces uświęcania może obejmować relację małżeńską (King i in., 2020), czas oczekiwania na potomstwo i rodzicielstwo (Kusner i in., 2014; Nelson i Uecker, 2018), a także relację seksualną (Dew i in., 2020; Hernandez-Kane i Mahoney, 2018). Najnowsze badania pokazują, że partnerzy, którzy uważają swój związek za święty, wyżej oceniają jego jakość, a ich związki cechuje większa trwałość (King i in., 2020; Rusu i in., 2015). Ponadto partnerzy, którzy uświęcali swoją relację seksualną wskazywali na większą intymność i jakość ich relacji (Dew i in., 2020; Hernandez-Kane i Mahoney, 2018). Pierwszym celem prezentowanego referatu jest przedstawienie przeglądu badań nad znaczeniem i rolą uświęcania małżeństwa. Drugim celem jest zaprezentowanie wyników badań własnych. Jak do tej pory, na gruncie polskich prac psychologicznych brakowało badań, które pokazywałby jaką rolę pełni uświęcanie małżeństwa. W prezentowanych badaniach postanowiono zbadać związek pomiędzy uświęcaniem małżeństwa a satysfakcją ze związku oraz przeanalizować mediacyjną funkcję satysfakcji z poświęcenia się. Badania zostały przeprowadzone na próbie 143 heteroseksualnych małżeństw (badanie w diadach małżeńskich; średnia długość związku M = 7,04; SD = 3,25). W analizach wykorzystano Actor-Partner Interdependence Mediation Model. Zastosowano Skalę Uświęcania Małżeństwa (Mahoney i in., 2009), Skalę Oceny Relacji (Vaughn i Baier, 1999) oraz Skalę Satysfakcji z Poświęcenia się (Stanley i Markman, 1992). Otrzymane wyniki wykazały, że uświęcanie małżeństwa (zarówno przez mężów, jak i żony) wiązało się z większą satysfakcją z ich relacji. Ponadto satysfakcja z poświęcenia się (zarówno męża, jak i żony) była istotnym mediatorem tego związku.

Literatura

  1. Asoodeh, M. H., Khalili, S., Daneshpour, M., & Lavasani, M. G. (2010). Factors of successful marriage: Accounts from self described happy couples. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 2042–2046. https://doi:10.1016/j.sbspro.2010.07.410

  2. Dew, J. P., Uecker, J. E., & Willoughby, B. J. (2020). Joint religiosity and married couples’ sexual satisfaction. Psychology of Religion and Spirituality, 12(2), 201–212.

6.3 Charakterystyka związków konsensualnie niemonogamicznych w świetle badań psychologicznych

Izu Marcinkowska1, Paulina Szyszka2, Mikołaj Buczel2

1Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS Katowice

2Uniwersytet Jagielloński

Abstrakt

Norma monogamii jest jedną z najpowszechniejszych i najbardziej ścisłych norm w kulturze zachodniej. Odstępstwa od niej są w przestrzeni publicznej patologizowane, niedoreprezentowane lub nieobecne. Istnieje jednak spora grupa osób podejmująca życie poza normą monogamii w związkach konsensualnie niemonogamicznych, czyli takich, w których wszystkie zaangażowane osoby świadomie wyraziły zgodę na bycie w takich relacjach. Do relacji konsensualnie niemonogamicznych zalicza się m.in. poliamorię, związki otwarte lub swingowanie. W niniejszym wystąpieniu zaprezentowana zostanie charakterystyka związków konsensualnie niemonogamicznych, a także podstawowe tematy podejmowane w badaniach na ich temat, w tym to, jak postrzegane są osoby w związkach niemonogamicznych. Zostanie podjęta krótka dyskusja na temat potencjalnych różnic między stylami przywiązania wśród osób niemonogamicznych i monogamicznych. Zaprezentowane zostanie również zjawisko kompersji, polegające na doświadczaniu pozytywnych emocji wynikających z intymnej relacji partera z inną osobą lub innymi osobami. Na koniec zaprezentujemy także wstępne wyniki adaptacji do warunków polskich kwestionariusza służącego do pomiaru kompersji (COMPERSe; Flicker i in., 2021).

Literatura

  1. Flicker, S. M., Vaughan, M. D. i Meyers, L. S. (2021). Feeling Good About Your Partners’ Relationships: Compersion in Consensually Non-Monogamous Relationships. Archives of sexual behavior, 50(4), 1569-1585.

6.4 Akceptować czy zwalczać? Zazdrość i kompersja w relacjach konsensualnie niemonogamicznych

Aleksandra Juchacz1

1Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS

Abstrakt

Nad naturą „zielonookiego potwora” głowimy się co najmniej od czasów Szekspira. Zagadnienie zazdrości zdaje się być jeszcze bardziej interesujące w kontekście relacji, które z założenia uwzględniają obecność osób wykraczających poza standardową parę. Zainteresowanie relacjami niemonogamicznymi ze strony użytkownika rośnie (Grunt-Mejer, 2014), natomiast nie można powiedzieć, żeby to samo miało miejsce w środowisku naukowym czy psychoterapeutycznym. W wyniku tego, osoby zgłaszające się do gabinetów spotykają się z podważaniem zdolności decydowania o sobie i stygmatyzacją (Grunt-Mejer, Chańska, 2019). W wystąpieniu postaram się pokazać, że ten brak zrozumienia może wynikać nie tylko z osobistych przekonań profesjonalistów, ale też niezgodności i luk w obszarze badań nad odczuwaniem emocji przez osoby konsensualnie niemonogamiczne.

Konsensualna niemonogamia, określana jako CNM (consensual non-monogamy), rozumiana jest jako zgoda obu stron relacji na posiadanie więcej niż jednego partnera/partnerki. Odnosić się może do relacji romantycznych lub wyłącznie seksualnych, w zależności od formy, jaką przyjmuje. Wśród najczęściej wymienianych znajdują się: poliamoria, swinging i otwarty związek. Mówiąc o zazdrości, mam na myśli pojęcie-parasol, skupiające pod sobą takie odczucia jak: brak pewności siebie, zaborczość czy poczucie niezaspokojenia potrzeb w reakcji na zachowanie partnera/partnerki romantycznego/seksualnej (Rubinsky, 2018). W badaniach dotyczących zazdrości w CNM pojawia się także konstrukt kompersji (compersion), czasem tłumaczonej jako „współradość”. Rozumiana jest jako pozytywne odczucia związane z aktywnością seksualną lub romantyczną osoby partnerskiej poza relacją, w której z nią jesteśmy (Duma, 2009; za: Aumer, Bellew, Ito, Hatfield, Heck, 2014). Zwłaszcza w podejściu teoretycznym Anapol (2013) prezentuje się ją jako ideał funkcjonowania w relacji niemonogamicznej, sugerując wręcz, że nieprzyjemne uczucie zazdrości można nią zastąpić.

Biorąc pod uwagę skomplikowaną naturę emocji, ich współwystępowanie i częstą trudność w oddzieleniu jednej od drugiej, wśród badaczy takie podejście do kompersji budzi wątpliwość (Balzarini i in., 2021; Mogilski i in., 2019). Ponadto, podejście reprezentowane przez terapeutów pod wpływem teorii Anapol, zakłada negatywny wpływ zazdrości i konieczność jej zniwelowania, negując adaptacyjną funkcję tej emocji. Wstępne analizypokazują, że kompersja i zazdrość mogą współwystępować i niekoniecznie są emocjami przeciwstawnymi. Na potrzeby konferencji wykonałam przegląd artykułów z badań dotyczących wyobrażone scenariusze dotyczące aktywności partnera/partnerki poza podstawową diadą. Badania przeprowadzane są metodą kwestionariuszową, co z jednej strony daje wgląd w zróżnicowane indywidualnie samoopisy dotyczące seksualności, ale z drugiej nie pozwala na precyzyjne określenie, czy wszyscy badani doświadczają tego samego z poziomu neurobiologicznego. Brakuje obszernych badań wskaźników fizjologicznych emocji – nie tylko kompersji, ale także dużo bardziej podstawowej i powszechnej emocji, jaką jest odmienny rodzaj aktywności emocjonalnej u osób monogamicznych i niemonogamicznych (Hamilton, Meston, 2017), ale to nadal za mało, żeby określić ich naturze. Obecne badania porównawcze nad grupami CNM i monogamicznymi mówią nam więcej o różnicach w podejściu do relacji tych dwóch grup niż o możliwościach emocjonalnych wewnątrz samej grupy osób konsensualnie niemonogamicznych. Podkreślana jest potrzeba zróżnicowania grup badanych pod względem orientacji i tożsamości płciowej oraz projektowania badań skupionych na wewnętrznie przecież zróżnicowanej grupie CNM. Wnioski w tym temacie mogą okazać się istotne dla psychoterapii osób niemonogamicznych, jak również systemowej zmiany w myśleniu o takich relacjach.

Słowa kluczowe: zazdrość, kompersja, konsensualna niemonogamia

Literatura

  1. Anapol, D. M. (2013). Poliamoria: miłość i intymność z wieloma partnerami i partnerkami. Wydawnictwo Czarna Owca.

  2. Aumer, K., Bellew, W., Ito, B., Hatfield, E., Heck, R. (2014). The happy green eyed monogamist: Role of jealousy and compersion in monogamous and non-traditional relationships. Electronic Journal of Human Sexuality, 17(1), 77-88.

  3. Balzarini, R. N., McDonald, J. N., Kohut, T., Lehmiller, J. J., Holmes, B. M., Harman, J. J. (2021). Compersion: When jealousy-inducing situations don’t (just) induce jealousy. Archives of Sexual Behavior, 50(4), 1311-1324.

  4. Grunt-Mejer, K. (2014). Od monogamii do poliamorii: społeczny odbiór związków niemononormatywnych. Studia Socjologiczne, 215(4), 159-181.

  5. Grunt-Mejer, K., & Chańska, W. (2020). “How Do They Even Know They Love?” TheImage of Polyamory in Polish Expert Discourse. Archives of Sexual Behavior, 49(8), 2829-2847.

  6. Hamilton, L. D., Meston, C. M. (2017). Differences in neural response to romantic stimuli in monogamous and non-monogamous men. Archives of Sexual Behavior, 46(8), 2289-2299.

  7. Mogilski, J. K., Reeve, S. D., Nicolas, S. C., Donaldson, S. H., Mitchell, V. E., Welling, L. L. (2019). Jealousy, consent, and compersion within monogamous and consensually non-monogamous romantic relationships. Archives of Sexual Behavior, 48(6), 1811-1828.

  8. Rubinsky, V. (2018). Bringing up the green-eyed monster: Conceptualizing and communicating jealousy with a partner who has other partners. The Qualitative Report, 23(6), 1441-1455.

6.5 Rola modlitwy dla zadowolenia z życia w pojedynkę

Wojciech Rogowski1, Radosław Trepanowski1, Katarzyna Adamczyk1

1Uniwersytet im. Adam Mickiewicza

Abstrakt

W dotychczasowych badaniach w ograniczonym zakresie analizowano rolę religii dla wskaźników zdrowia psychicznego u osób żyjących w pojedynkę, pomimo iż religia i duchowość są powiązane ze zdrowiem psychicznym (Pargament i in., 2001; Park, 2005), a modlitwa podnosi religijny/duchowy oraz psychologiczny dobrostan (Zarzycka i in., 2022). W referacie zostaną przedstawione wyniki badania, w którym podjęto próbę określenia predykcyjnej roli modlitwy (modlitwa Adoracji, Prośby, Wyznania, Dziękczynienia i Przyjęcia; Laird i in., 2004) dla zadowolenia z życia w pojedynkę.

W badaniu wzięło udział 300 osób nie będących w związku nieformalnym i małżeńskim w wieku od 18 do 56 lat (M = 33,22, SD = 7,05), w tym 182 kobiety (60,70%), 115 mężczyzn (38,30%) oraz trzy osoby (1%), które wskazały odpowiedź „Inna płeć”. Średni czas życia w pojedynkę wyniósł 11,39 lat (SD = 13,54). Uczestnicy badania wypełnili the Satisfaction with Relationship Status (ReSta; Lehmann i in., 2015) w polskiej adaptacji Adamczyk (2019) oraz polską adaptację the Multidimensional Prayer Inventory (MPI; Laird i in. 2004; Zarzycka i in., 2022).

Wyniki hierarchicznej analizy regresji, w której w pierwszym kroku wprowadzono zmienne wiek, płeć oraz długość życia w pojedynkę, a w drugim kroku pięć typów modlitwy, ujawniły, iż modlitwa Prośby (β = -.23, p < .001) i modlitwa Dziękczynienia (β = .30, p < .001) są istotnymi predyktorami zadowolenia z życia w pojedynkę. Innymi słowy, modlitwa Prośby obniża satysfakcję z życia w pojedynkę, natomiast modlitwa Dziękczynienia wiąże się z wyższą satysfakcją z życia w pojedynkę. Wyniki badania są zgodne z wcześniejszymi pracami wskazującymi, iż różne formy modlitwy w odmienny sposób wiążą się z dobrostanem, np. modlitwa Prośby negatywnie wiąże się z dobrostanem (Whittington, Scher 2010). Wyniki badania pozwalają sądzić, iż modlitwa może stanowić istotny czynnik powiązany z zadowoleniem z życia w pojedynkę u osób nie mających partnera/partnerki.

Literatura

  1. Adamczyk, K. (2019). Development and validation of a Polish-language version of the Satisfaction with Relationship Status Scale (ReSta). Current Psychology, 38(1), 8-20.

  2. Laird, S. P., Snyder, C. R., Rapoff, M. A., & Green, S. (2004). ” Measuring Private Prayer: Development, Validation, and Clinical Application of the Multidimensional Prayer Inventory”. The International Journal for the Psychology of Religion, 14(4), 251-272.

  3. Lehmann, V., Tuinman, M. A., Braeken, J., Vingerhoets, A. J., Sanderman, R., & Hagedoorn, M. (2015). Satisfaction with relationship status: Development of a new scale and the role in predicting well-being. Journal of happiness studies, 16(1), 169-184.

  4. Pargament, K. I., Tarakeshwar, N., Ellison, C. G., & Wulff, K. M. (2001). Religious coping among the religious: The relationships between religious coping and well‐being in a national sample of Presbyterian clergy, elders, and members. Journal for the scientific study of religion, 40(3), 497-513.

  5. Park, C. L. (2005). Religion as a meaning‐making framework in coping with life stress. Journal of social issues, 61(4), 707-729.

  6. Whittington, B. L., & Scher, S. J. (2010). Prayer and subjective well-being: An examination of six different types of prayer. International Journal for the Psychology of Religion, 20(1), 59-68.

  7. Zarzycka, B., Krok, D., Tomaka, K., & Rybarski, R. (2022). Multidimensional Prayer Inventory: Psychometric Properties and Clinical Applications. Religions, 13(1), 79.