Rozdział 3 Woj. Mazowieckie

3.1 Poziom województwa i powiatów

W przypadku gmin Zlewni, znajdujących się na terenie województwa mazowieckiego, sytuacja demograficzna na przestrzeni lat 1995 - 2020 charakteryzowała się - podobnie jak w przypadku całego obszaru Zlewni (patrz Rozdział I) - spadkiem liczby ludności. Na wykresie zamieszczonym poniżej zaprezentowano ewolucję tego procesu, z wyodrębnieniem powiatów województwa mazowieckiego, w skład których wchodzą gminy należące do Zlewni.

Figure 3.1: Zmiana liczby mieszkańców w gminach Zlewni. Województwo mazowieckie i jego powiaty - lata 1995-2020. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z przedstawionego powyżej wykresu, w obrębie województwa mazowieckiego najwięcej osób zamieszkuje gminy Zlewni należące do powiatu grójeckiego (liczba mieszkańców powiatu na obszarze należącym do Zlewni w 2020 roku: 52,1 tys.), a najmniej - gminy należące do powiatu kozienickiego (17,7 tys. osób).

Jeżeli chodzi o sferę działalności gospodarczej, rozpatrywaną z punktu widzenia liczby podmiotów gospodarki narodowej działających na terenie należących do Zlewni gmin województwa mazowieckiego, należy stwierdzić, że w analizowanym okresie (2012 - 2021) odnotowano wzrost wartości ww. wskaźnika w kolejnych latach (wykres poniżej).

Figure 3.2: Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminach Zlewni. Województwo mazowieckie i jego powiaty - lata 2012-2021. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z przedstawionego powyżej wykresu, w obrębie gmin województwa mazowieckiego należących do terenu Zlewni, największa liczba podmiotów zlokalizowana jest w gminach należących do powiatu grójeckiego (4,3 tys. podmiotów w 2020 roku), a najmniejsza - w gminach powiatu kozienickiego (1,1 tys. podmiotów w 2020 roku).

Analiza treści kluczowego w województwie mazowieckim dokumentu o charakterze strategicznym, tzn. obowiązującej do 2030 strategii rozwoju województwa (“Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030” przygotowana w 2014 roku), wskazuje jednoznacznie na przemysłowy charakter regionu Mazowsza jako całości (Cel strategiczny: “Rozwój produkcji ukierunkowanej na eksport w przemyśle zaawansowanych i średniozaawansowanych technologii oraz w przemyśle i przetwórstwie rolno-spożywczym,” s. 5). Niemniej jednak, w treści strategii podkreśla się także dbałość o aspekty środowiskowe (Ramowy cel strategiczny: “Środowisko i energetyka. Zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowanego zaopatrzenia w energię przy zrównoważonym gospodarowaniu zasobami środowiska”). Z kolei, biorąc pod uwagę zapisy dokumentów strategicznych poszczególnych gmin Zlewni zlokalizowanych na terenie Mazowsza, należy stwierdzić, że do najczęściej wymienianych w tych dokumentach najważniejszych profili działalności na terenie gmin należą:

• “Działalność małych i średnich firm (MSP),”
  
• “Rolnictwo” oraz
• “Agroturystyka.”

Zagadnienia związane z rozwojem obszaru “Duże firmy,” podkreślane są w dokumentach strategicznych mazowieckich gmin zlewni należących do powiatu grójeckiego oraz przysuskiego.

Figure 3.3: Dominujące profile działalności na terenie gmin Zlewni w świetle ich dokumentów strategicznych - powiaty i gminy województwa mazowieckiego. Źródło: opracowanie własne w oparciu o analizę dokumentów strategicznych gmin

Obszary działalności gospodarczej, które w świetle dokumentów strategicznych gmin województwa mazowieckiego wchodzących w skład Zlewni postrzegane są jako perspektywiczne, przedstawiono na kolejnym wykresie (poniżej).

Figure 3.4: Perspektywiczne profile działalności na terenie gmin Zlewni w świetle ich dokumentów strategicznych - powiaty i gminy województwa mazowieckiego. Źródło: opracowanie własne w oparciu o analizę dokumentów strategicznych gmin

Na terenie gmin województwa mazowieckiego, które znajdują się na terenie Zlewni, można zauważyć na przestrzeni lat 2002-2019 pozytywne zmiany w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, polegające na zwiększeniu się liczby gmin, w których odnotowano wysoką wartość odsetka gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej (wykres poniżej).

Figure 3.5: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Województwo mazowieckie. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Podobnie jak w przypadku podłączeń do sieci wodociągowej, także w przypadku wskaźnika, którym jest odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej można w okresie 2002 - 2019 zauważyć zmiany o pozytywnym charakterze. Zmiany te polegają na zwiększeniu się liczby gmin charakteryzujących się wysokim odsetkiem podłączeń. Należy przy tym podkreślić, że na przestrzeni analizowanego okresu wyeliminowane zostało niemal całkowicie na obszarze mazowieckich gmin należących do Zlewni zjawisko braku sieci kanalizacyjnej (wykres poniżej).

Figure 3.6: Zmiany odsetka gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Województwo mazowieckie. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Na przestrzeni lat 1995 - 2020, zaobserwowano także na terenie mazowieckich gmin Zlewni, wzrost liczby oczyszczalni ścieków - zarówno biologicznych, jak i oczyszczalni umożliwiających podwyższone usuwanie biogenów (w 2020 roku odnotowano siedem oczyszczalni drugiego rodzaju).

Jeżeli chodzi o działalność rolniczą, jak wynika z danych GUS (PSR 2010), na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład województwa mazowieckiego, liczba gospodarstw prowadzących hodowlę bydła, koni, drobiu i trzody chlewnej, wyniosła w 2010 roku (dane za rok 2020 zostaną przedstawione po publikacji danych przez GUS w IV kw. 2021):

• bydło (krowy): 3765 gospodarstw,
• konie: 1459 gospodarstw,
• drób: 4666 gospodarstw,
• trzoda chlewna: 1912 gospodarstw.

Powyższe informacje zostały przedstawione w formie graficznej na kolejnym wykresie.

Figure 3.7: Liczba gospodarstw prowadzących hodowlę zwierząt gospodarskich na terenie gmin Zlewni w roku 2010. Województwo mazowieckie. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS PSR

Z kolei, jeżeli chodzi o zużycie nawozów, takich jak potas, fosfor, wapń, azot czy nawozy mineralne (w decytonach, tj. 100kg), w gminach Zlewni należących do województwa mazowieckiego, wspomniane zużycie kształtowało się w roku 2010 w sposób przedstawiony poniżej (dane za rok 2020 zostaną przedstawione po publikacji danych przez GUS w IV kw. 2021):

• azot: 46332 dt (tj. ~4,6 tys. t),
• fosfor: 16384 dt (tj. ~1,6 tys. t),
• nawozy mineralne:82390 dt (tj. ~8,2 tys. t),
• potas: 19674 dt (tj. ~2,0 tys. t),
• wapń: 24476 dt (tj. ~2,5 tys. t).

Powyższe informacje zostały przedstawione w formie graficznej na kolejnym wykresie.

Figure 3.8: Zużycie nawozów w dt czystego składnika na terenie gmin Zlewni w roku 2010. Województwo mazowieckie. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS PSR

Ostatnie z analizowanych zagadnień odnosi się do kwestii lesistości. Jak wynika z przedstawionego poniżej wykresu, na terenie gmin Mazowsza wchodzących w skład obszaru Zlewni, w latach 2002 - 2019 zwiększyła się liczba gmin charakteryzujących się ponad 45% poziomem lesistości.

Figure 3.9: Zmiana wskaźnika lesistości w gminach Zlewni na przestrzeni lat 2002 - 2019. Województwo mazowieckie. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

3.2 Poziom powiatów i gmin

3.2.1 Powiat białobrzeski

Na obszarze powiatu białobrzeskiego zlokalizowanych jest pięć gmin należących do obszaru Zlewni:

• Białobrzegi,
• Promna,
• Radzanów,
• Stromiec,
• Wyśmierzyce.

Zmiany poziomu zaludnienia w ww. gminach (demografia) na przestrzeni lat 1995 - 2020, zilustrowane zostały na wykresie zamieszczonym poniżej.

Figure 3.10: Zmiana liczby mieszkańców w gminach Zlewni w powiecie białobrzeskim - lata 1995-2020. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z powyższego wykresu, najbardziej zaludnioną gminą powiatu białobrzeskiego, która należy do obszaru Zlewni, jest gmina Białobrzegi (10,2 tys. mieszkańców w 2020 roku), a gminą najmniej zaludnioną - gmina Wyśmierzyce (2,8 tys. mieszkańców w 2020 roku). Na przestrzeni analizowanego okresu, we wszystkich gminach powiatu białobrzeskiego należących do Zlewni zaobserwować można było spadek liczby ludności - wyjątkiem jest gmina Białobrzegi, w której liczba ludności w 2020 roku oscylowała w pobliżu wartości z 1995 roku.

Jeżeli chodzi o liczbę podmiotów gospodarki narodowej znajdujących się na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład powiatu białobrzeskiego, należy zauważyć, że w okresie 2012 - 2021, wartość tego wskaźnika wzrosła we wszystkich gminach. W I kwartale 2021 roku najwięcej podmiotów odnotowano w gminie Białobrzegi (1329 podmiotów), a najmniej w gminach Wyśmierzyce i Radzanów (odpowiednio: 213 i 206 podmiotów; wykres poniżej).

Figure 3.11: Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminach Zlewni w powiecie białobrzeskim - lata 2012-2021. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z poddanych analizie dokumentów o charakterze strategicznym na poziomie gmin, w gminach powiatu białobrzeskiego, do katalogu priorytetowych bieżących obszarów działalności należały: sfera małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), turystyka/agroturystyka, rolnictwo oraz turystyka oparta o zasoby wodne (tabela poniżej).

Układ obszarów, które w dokumentach strategicznych analizowanych gmin wskazane zostały jako “perspektywiczne” przedstawiono w kolejnej tabeli. Jak wynika z tabeli, wśród analizowanych gmin, w większości przypadków preferowane profile rozwoju pozostały niezmienione.

Jeżeli chodzi o kwestię gospodarki wodno-ściekowej, na terenie gmin Zlewni znajdujących się na obszarze powiatu białobrzeskiego, na przestrzeni lat 2002-2019 odnotowano we wszystkich gminach zwiększenie odsetka gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej).

Figure 3.12: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat białobrzeski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Podobne, pozytywne zmiany można zaobserwować w okresie 2002-2019 na terenie czterech (z pięciu) gmin powiatu białobrzeskiego w zakresie wzrostu odsetka gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). W tym przypadku wartości procentowe charakteryzujące nasilenie tego zjawiska w gminach są jednak znacznie niższe niż w przypadku podłączeń do sieci wodociągowej. Gmina Promna pozostała w 2019 roku jedyną gminą Zlewni w powiecie białobrzeskim, która nie posiadała kanalizacji.

Figure 3.13: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat białobrzeski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Na terenie powiatu białobrzeskiego w roku 2020 istniały w sumie cztery oczyszczalnie ścieków, z czego jedna (Białobrzegi) pracująca w technologii z podwyższonym usuwaniem biogenów (pozostałe oczyszczalnie biologiczne). Spośród gmin powiatu, gmina Promna (jak wspomniano wcześniej - nie posiadająca sieci kanalizacyjnej), nie posiadała również oczyszczalni (tabela poniżej).

Jeżeli chodzi o działalność rolniczą, to jak wynika z danych GUS (PSR 2010), na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład powiatu białobrzeskiego, liczba gospodarstw prowadzących hodowlę bydła, koni, drobiu i trzody chlewnej, charakteryzowała się w 2010 roku w sposób przedstawiony na poniższym wykresie.

Figure 3.14: Liczba gospodarstw prowadzących hodowlę zwierząt gospodarskich na terenie gmin Zlewni. Powiat białobrzeski. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Jak wynika z powyższego wykresu, największą liczbą gospodarstw hodowlanych (bez względu na rodzaj hodowli) charakteryzowała się gmina Stromiec, najmniejszą - gminy: Białobrzegi oraz Promna.

Jeżeli chodzi o zużycie nawozów (potas, fosfor, wapń, azot, nawozy mineralne) przez podmioty prowadzące działalność w gminach Zlewni z powiatu białobrzeskiego (w dt) czystego surowca, kształtowało się ono w roku 2010 w sposób przedstawiony na poniższym wykresie. Jak wynika z wykresu, największym zużyciem nawozów charakteryzowała się gmina Promna.

Figure 3.15: Zużycie nawozów w dt czystego składnika na terenie gmin Zlewni w roku 2010. Powiat białobrzeski. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Ostatnie z analizowanych zagadnień odnosi się do kwestii lesistości. Jak wynika z przedstawionego poniżej wykresu, na terenie gmin Mazowsza wchodzących w skład obszaru Zlewni i należących do powiatu białobrzeskiego, największym poziomem lesistości charakteryzują się gminy: Białobrzegi (42,6 % w 2019 roku) i Wyśmierzyce (39,5%), a najmniejszym - gmina Promna (ok. 4,9%). W latach 2002 - 2019 zauważyć można było wzrost poziomu lesistości w gminie Białobrzegi (o ok. 2 pkt. proc.- wzrost z 40,7 do 42,6%) i Radzanów (wzrost z 15,6% do 17,2%).

Figure 3.16: Zmiana wskaźnika lesistości w gminach Zlewni na przestrzeni lat 2002 - 2019. Powiat białobrzeski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

3.2.2 Powiat grójecki

Na obszarze powiatu grójeckiego zlokalizowanych jest sześć gmin należących do obszaru Zlewni:

• Belsk Duży,
• Błędów,
• Goszczyn,
• Mogielnica,
• Nowe Miasto nad Pilicą,
• Warka.

Zmiany poziomu zaludnienia w ww. gminach (demografia) na przestrzeni lat 1995 - 2020, zilustrowane zostały na wykresie zamieszczonym poniżej.

Figure 3.17: Zmiana liczby mieszkańców w gminach Zlewni w powiecie grójeckim - lata 1995-2020. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z powyższego wykresu, najbardziej zaludnioną gminą powiatu grójeckiego, która należy do obszaru Zlewni, jest gmina Warka (19,2 tys. mieszkańców w 2020 roku), a gminą najmniej zaludnioną - gmina Goszczyn (2,8 tys. mieszkańców w 2020 roku). Na przestrzeni analizowanego okresu, we wszystkich gminach powiatu grójeckiego należących do Zlewni, zaobserwować można było spadek liczby ludności.

Jeżeli chodzi o liczbę podmiotów gospodarki narodowej znajdujących się na terenie gmin powiatu grójeckiego, należy zauważyć, że w okresie 2012 - 2021, wartość tego wskaźnika wzrosła we wszystkich gminach powiatu. W I kwartale 2021 roku, najwięcej podmiotów odnotowano w gminie Warka (1825 podmiotów), a najmniej w gminie Goszczyn (202 podmioty; wykres poniżej).

Figure 3.18: Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminach Zlewni w powiecie grójeckim - lata 2012-2021. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z poddanych analizie dokumentów o charakterze strategicznym na poziomie gmin, w gminach powiatu grójeckiego zlokalizowanych na terenie Zlewni, do katalogu priorytetowych obszarów działalności należały najczęściej: sfera małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), sfera dużych firm oraz rolnictwo (tabela poniżej).

Obszary, które wskazane zostały w dokumentach strategicznych jako perspektywiczne w gminach powiatu należących do Zlewni, przedstawiono w kolejnej tabeli. Jak wynika z tabeli, zauważyć można dostrzeżenie obszaru “Turystyki/agroturystyki,” jako obszaru, który sprzyjać będzie rozwojowi gmin.

Jeżeli chodzi o sferę gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin Zlewni znajdujących się na obszarze powiatu grójeckiego, na przestrzeni lat 2002-2019 można zauważyć (we wszystkich gminach) zwiększenie odsetka gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej).

Figure 3.19: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat grójecki Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Podobne, pozytywne zmiany można zaobserwować w okresie 2002-2019 na terenie gmin powiatu grójeckiego w zakresie wzrostu odsetka gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). W tym tym przypadku wartości procentowe charakteryzujące nasilenie tego zjawiska w gminach są jednak niższe niż w przypadku podłączeń do sieci wodociągowej, a najkorzystniejszą sytuację można zauważyć w roku 2019 w gminach Warka, Nowe Miasto nad Pilicą oraz Mogielnica. Gmina Goszczyn, Błędów oraz Belsk Duży to gminy powiatu, które charakteryzują się najniższym poziomem skanalizowania gospodarstw (poniżej 20% podłączeń).

Figure 3.20: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat grójecki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Na terenie powiatu grójeckiego w roku 2020, w każdej z gmin Zlewni funkcjonowała co najmniej jedna oczyszczalnia ścieków, z czego pięć (w Belsku Dużym, Warce i Błędowie) funkcjonowały oczyszczalnie pracujące w technologii podwyższonego usuwania biogenów (pozostałe oczyszczalnie biologiczne).

Jeżeli chodzi o działalność rolniczą, to jak wynika z danych GUS (PSR 2010), na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład powiatu grójeckiego, liczba gospodarstw prowadzących hodowlę bydła, koni, drobiu i trzody chlewnej charakteryzowała się w 2010 roku w sposób przedstawiony na poniższym wykresie.

Figure 3.21: Liczba gospodarstw prowadzących hodowlę zwierząt gospodarskich na terenie gmin Zlewni. Powiat grójecki. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Jak wynika z powyższego wykresu, największą liczbą gospodarstw hodowlanych charakteryzowała się gminy Nowe Miasto nad Pilicą oraz Mogielnica. W pozostałych gminach powiatu odnotowano - zgodnie z danymi PSR 2010 - niewielką liczbę gospodarstw.

Jeżeli chodzi o zużycie nawozów (potas, fosfor, wapń, azot, nawozy mineralne) przez podmioty prowadzące działalność rolniczą (zużycie w dt czystego surowca) w gminach Zlewni z powiatu grójeckiego, zużycie ww. surowców kształtowało się w sposób przedstawiony na poniższym wykresie. Jak wynika z prezentacji, najwyższe zużycie nawozów charakteryzowało gminy: Warka, Nowe Miasto nad Pilicą oraz Błędów, a najniższe - gminę Goszczyn.

Figure 3.22: Zużycie nawozów w dt czystego składnika na terenie gmin Zlewni w roku 2010. Powiat grójecki. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Ostatnie z analizowanych zagadnień odnosi się do kwestii lesistości. Jak wynika z przedstawionego poniżej wykresu, na terenie gmin Mazowsza wchodzących w skład obszaru Zlewni i należących do powiatu grójeckiego, największym poziomem lesistości charakteryzuje się gmina Nowe Miasto nad Pilicą (24 % w 2019 roku), a najmniejszą - gminy Goszczyn i Błędów (odpowiednio: 3,2 i 4,5%).

Figure 3.23: Zmiana wskaźnika lesistości w gminach Zlewni na przestrzeni lat 2002 - 2019. Powiat grójecki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

3.2.3 Powiat kozienicki

Na obszarze powiatu kozienickiego zlokalizowane są trzy gminy należące do obszaru Zlewni:

• Głowaczów,
• Grabów nad Pilicą,
• Magnuszew.

Zmiany poziomu zaludnienia w ww. gminach (demografia) na przestrzeni lat 1995 - 2020 zilustrowane zostały na wykresie zamieszczonym poniżej.

Figure 3.24: Zmiana liczby mieszkańców w gminach Zlewni w powiecie kozienickim - lata 1995-2020. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z powyższego wykresu, najbardziej zaludnioną gminą powiatu kozienickiego, która należy do obszaru Zlewni, jest gmina Głowaczów (7 tys. mieszkańców w 2020 roku), a gminą najmniej zaludnioną - gmina Grabów nad Pilicą (3,9 tys. mieszkańców w 2020 roku). Na przestrzeni analizowanego okresu, w gminie Grabów nad Pilicą zaobserwować można było wzrost liczby ludności - z 3744 osób w 1995 roku do 3919 osób w roku 2020.

Jeżeli chodzi o liczbę podmiotów gospodarki narodowej znajdujących się na terenie gmin powiatu kozienickiego, należy zauważyć, że w okresie 2012 - 2021, wartość tego wskaźnika wzrosła we wszystkich trzech gminach powiatu leżących na obszarze Zlewni, przy czym w gminie Magnuszew wzrost ten był najbardziej dynamiczny. W I kwartale 2021 roku, najwięcej podmiotów odnotowano w ww. gminie (457 podmiotów), a najmniej - w gminie Grabów nad Pilicą (240 podmiotów; wykres poniżej).

Figure 3.25: Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminach Zlewni w powiecie kozienickim - lata 2012-2021. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z poddanych analizie dokumentów o charakterze strategicznym na poziomie gmin, w gminach powiatu kozienickiego do katalogu priorytetowych obszarów działalności należały: sfera małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), sfera rolnictwa oraz turystyka/agroturystyka i turystyka oparta o zasoby wodne (tabela poniżej).

Obszary, które postrzegane są jako perspektywiczne w gminach powiatu kozienickiego należących do Zlewni, przedstawiono w kolejnej tabeli. Jak wynika z deklaracji zamieszczonych w dokumentach strategicznych, w analizowanych gminach dotychczasowe profile działalności miały utrzymać swoją pozycję.

Jeżeli chodzi o kwestię gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin Zlewni znajdujących się na obszarze powiatu kozienickiego, na przestrzeni lat 2002-2019 odnotowano we wszystkich gminach powiatu wzrost odsetka gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). Zwraca jednak uwagę niski poziom podłączenia do sieci wodociągowej gospodarstw znajdujących się na terenie gminy Magnuszew (około 50% gospodarstw podłączonych do sieci).

Figure 3.26: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat kozienicki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Pozytywne zmiany można zaobserwować w okresie 2002-2019 na terenie wszytskich gmin powiatu kozienickiego w zakresie wzrostu odsetka gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). W tym przypadku wartości procentowe charakteryzujące nasilenie tego zjawiska w gminach Głowaczów i Grabów nad Pilicą są jednak niższe niż w przypadku podłączeń do sieci wodociągowej. Należy jednak zauważyć, że choć w gminie Magnuszew, jak wspomniano wcześniej, jedynie około co drugie (51,4%) gospodarstwo jest podłączone do sieci wodociągowej (2019), to ponad cztery na pięć gospodarstw podłączonych już do ww. sieci, jest jednocześnie podłączonych do sieci kanalizacyjnej (42,4%).

Figure 3.27: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat kozienicki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Na terenie powiatu kozienickiego w roku 2020, w każdej z gmin funkcjonowała co najmniej jedna oczyszczalnia ścieków, z czego jedna (w gminie Głowaczów) to oczyszczalnia pracująca w technologii podwyższonego usuwania biogenów (pozostałe oczyszczalnie biologiczne).

Jeżeli chodzi o działalność rolniczą, to jak wynika z danych GUS (PSR 2010), na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład powiatu kozienickiego, liczba gospodarstw prowadzących hodowlę bydła, koni, drobiu i trzody chlewnej, charakteryzowała się w 2010 roku w sposób przedstawiony na poniższym wykresie.

Figure 3.28: Liczba gospodarstw prowadzących hodowlę zwierząt gospodarskich na terenie gmin Zlewni. Powiat kozienicki. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Jak wynika z powyższego wykresu, największą liczbą gospodarstw hodowlanych (profil hodowli: krowy i drób) charakteryzowała się gmina Głowaczów. Z kolei jeżeli chodzi o zużycie nawozów (potas, fosfor, wapń, azot, nawozy mineralne) przez podmioty prowadzące działalność rolniczą w gminach Zlewni z powiatu kozienickiego, kształtowały się one zgodnie z informacjami zaprezentowanymi na kolejnym wykresie.

Figure 3.29: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat kozienicki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Ostatnie z analizowanych zagadnień odnosi się do kwestii lesistości. Jak wynika z przedstawionego poniżej wykresu, na terenie gmin Mazowsza wchodzących w skład obszaru Zlewni i należących do powiatu kozienickiego, największym poziomem lesistości charakteryzuje się gmina Grabów nad Pilicą (ponad 40 % w 2019 roku), a najmniejszą - gmina Magnuszew (około 15%).

Figure 3.30: Zmiana wskaźnika lesistości w gminach Zlewni na przestrzeni lat 2002 - 2019. Powiat kozienicki. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

3.2.4 Powiat przysuski

Na obszarze powiatu przysuskiego zlokalizowanych jest pięć gmin należących do obszaru Zlewni:

• Gielniów,
• Klwów,
• Odrzywół,
• Przysucha,
• Rusinów.

Zmiany poziomu zaludnienia w ww. gminach (demografia) na przestrzeni lat 1995 - 2020, zilustrowane zostały na wykresie zamieszczonym poniżej.

Figure 3.31: Zmiana liczby mieszkańców w gminach Zlewni w powiecie przysuskim - lata 1995-2020. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z powyższego wykresu, najbardziej zaludnioną gminą powiatu przysuskiego, która należy do obszaru Zlewni, jest gmina Przysucha (11,7 tys. mieszkańców w 2020 roku), a gminą najmniej zaludnioną - gmina Klwów (3,4 tys. mieszkańców w 2020 roku). Na przestrzeni analizowanego okresu, we wszystkich gminach powiatu przysuskiego należących do Zlewni zaobserwować można było spadek liczby ludności.

Jeżeli chodzi o liczbę podmiotów gospodarki narodowej znajdujących się na terenie gmin powiatu przysuskiego, należy zauważyć, że w okresie 2012 - 2021, wartość tego wskaźnika wzrosła we wszystkich gminach powiatu należących do Zlewni. W I kwartale 2021 roku najwięcej podmiotów odnotowano w gminie Przysucha (994 podmiotów), a najmniej w gminie Klwów (181 podmiotów; wykres poniżej).

Figure 3.32: Zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminach Zlewni w powiecie przysuskim - lata 2012-2021. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Jak wynika z poddanych analizie dokumentów o charakterze strategicznym, w gminach powiatu przysuskiego znajdujących się na terenie Zlewni, do katalogu priorytetowych obszarów działalności należały: sfera małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) oraz rolnictwo (tabela poniżej).

Obszary, które postrzegane są jako perspektywicznew świetle dokumentów strategiczny przedstawiono w kolejnej tabeli. Jak wynika z jej treści, w gminach powiatu przysuskiego należących do Zlewni planowano - zgodnie z treścią dokumentów - dokonać częściowej reorientacji gmin na turystykę / agroturystykę (kosztem rolnictwa).

Jeżeli chodzi o kwestię gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin Zlewni znajdujących się na obszarze powiatu przysuskiego, należy zauważyć, że na przestrzeni lat 2002-2019 odnotowano w ww. zakresie we wszystkich gminach powiatu zwiększenie odsetka gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). Poziom podłączenia gospodarstw był w tym zakresie podobny we wszystkich analizowanych gminach i zawierał się w przedziale od 86% (Odrzywół) do prawie 100% (Klwów, Gielniów).

Figure 3.33: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci wodociągowej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat przysuski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Pozytywne zmiany można zaobserwować w okresie 2002-2019 na terenie czterech (z pięciu) gmin powiatu w zakresie wzrostu odsetka gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej w liczbie gospodarstw ogółem (wykres poniżej). W tym wypadku wartość wskaźnika w roku 2019 tylko w odniesieniu do gminy Przysucha można uznać jednak za wysoki (67%). W pozostałych gminach nie przekraczał on 40%, a w przypadku gminy Klwów - 10%.

Figure 3.34: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat przysuski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Na terenie powiatu przysuskiego w roku 2020, w każdej z gmin funkcjonowała jedna, biologiczna oczyszczalnia ścieków.

Jeżeli chodzi o działalność rolniczą, to jak wynika z danych GUS (PSR 2010), na terenie gmin Zlewni wchodzących w skład powiatu przysuskiego, liczba gospodarstw prowadzących hodowlę, charakteryzowała się w 2010 roku w sposób przedstawiony na poniższym wykresie. Dominowały gospodarstwa prowadzące hodowlę drobiu i bydła (krowy). Największa liczba gospodarstw prowadzących hodowlę bydła (krowy) zlokalizowana była na terenie gmin Rusinów i Odrzywół.

Figure 3.35: Liczba gospodarstw prowadzących hodowlę zwierząt gospodarskich na terenie gmin Zlewni. Powiat przysuski. Rok 2010. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR

Jeżeli chodzi o zużycie nawozów (potas, fosfor, wapń, azot, nawozy mineralne) przez podmioty prowadzące działalność rolniczą w gminach Zlewni z powiatu przususkiego, kształtowało się one zgodnie z informacjami zaprezentowanymi na kolejnym wykresie - największe zużycie charakteryzowało gminy: Klwów i Rusinów.

Figure 3.36: Odsetek gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej na terenie gmin Zlewni w okresie 2002-2019. Powiat przysuski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL

Ostatnie z analizowanych zagadnień odnosi się do kwestii lesistości. Jak wynika z przedstawionego poniżej wykresu, na terenie gmin Mazowsza wchodzących w skład obszaru Zlewni i należących do powiatu przysuskiego, największym poziomem lesistości charakteryzuje się gmina Przysucha (ponad 50% w 2019 roku), a najmniejszą - gminy Klwów, Odrzywół i Rusinów (około 30%).

Figure 3.37: Zmiana wskaźnika lesistości w gminach Zlewni na przestrzeni lat 2002 - 2019. Powiat przysuski. Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane GUS BDL - PSR